Hướng dẫn kỹ thuật bón phân thúc cho cây nho

29T 122021

Cập nhật

Loại phân bón thúc

1.1. Mục đích của việc bón thúc

- Nhằm cung cấp kịp thời dinh dưỡng cho cây nho để cây sinh trưởng phát triển tốt, ít sâu bệnh và cho năng suất cao, phẩm chất tốt, đáp ứng được thị hiếu người tiêu dùng và nhu cầu chế biến.

- Nhu cầu dinh dưỡng của cây nho cao hơn nhiều so với những cây trồng khác, vì cây nho cần một lượng khá lớn các nguyên tố dinh dưỡng để hình thành năng suất. Cây nho cần được cung cấp đầy đủ các nguyên tố đa lượng như: đạm, lân, kali; các nguyên tố trung lượng như canxi, magiê, lưu huỳnh; các nguyên tố vi lượng như: molipđen, bo, đồng, mangan... Nếu thiếu hoặc thừa các nguyên tố trên đều ảnh hưởng tới sinh trưởng phát triển cây nho.

1.2. Các loại phân bón thúc

1.2.1. Phân đạm

a. Vai trò của đạm đối với cây nho

- Mặc dù trong phân tích lượng phân kali cần nhiều nhất nhưng trong thực tế thiếu đạm là điều đáng lo ngại hơn cả.

- Đạm giúp cây phát triển cành lá, tăng khả năng quang hợp.

- Đạm làm tăng năng suất nho.

b. Các dạng đạm bón cho cây nho

- Urê là dạng phân trung tính, có thể bón cho nhiều loại đất và có thể dùng phun lên lá bổ sung dinh dưỡng khi cần thiết.

- Sunphat Amon là loại phân chua nên hạn chế bón ở đất quá chua.

- Có thể sử dụng cả 2 loại phân là Sunphat Amon thường gọi là SA (21% N) và urê (46% N). Trên đất phèn nên dùng urê.

- Đối với những chân đất có triệu chứng thiếu lưu huỳnh thì nên chọn đạm SA.

- Nếu bón phân lân supe hoặc kali sunfat thì có thể thay SA bằng Urê

hú ý: Nếu thiếu đạm lá nho xanh nhạt rồi chuyển sang vàng, sự sinh trưởng của ngọn bị giảm đi. Triệu chứng rõ nhất là khi cắt cành mà chừa lại đầu cành dài thì có nhiều mầm nứt ra. Số lá trên cành bị giảm tới 25% hoặc hơn nữa vào thời điểm thu hoạch là do thiếu đạm.

1.2.2. Phân lân

a. Vai trò của lân

- Giúp cây nho đâm nhiều rễ.

- Tăng khả năng chịu hạn cho cây, hạn chế sâu bệnh.

- Phân lân còn giúp cây mau ra hoa và tỉ lệ đậu trái cao hơn.

- Tạo phẩm chất quả.

b. Các loại phân lân cho nho

- Trong thực tế thường dùng hai loại phân:

+ Super lân: chứa hàm lượng lân dễ tiêu cao nhưng có chứa nhiều axit dư, nên trong quá trình canh tác sẽ làm chua đất

+ Phân lân nung chảy: có chứa hàm lượng canxi và magiê cao, giúp cải tạo độ chua đất,trên đất chua nên sử dụng loại phân lân nung chảy.

Phân nung chảy và super lân

- Ngoài ra còn có thể sử dụng DAP, trong phân DAP có đến 46% lân nguyên chất.

1.2.3. Phân kali

a. Vai trò của kali đối với cây nho

- Giúp cây cứng cáp, tăng sức chống chịu với sâu bệnh.

- Bón phân kali màu sắc trái nho đẹp hơn, tăng vị ngọt, thúc đẩy quả chín mọng

b. Chọn loại phân kali cho nho

- Loại phân kali khuyến cáo dùng cho cây nho là Kali sunphat (K₂SO) hàm lượng nguyên chất khoảng 50% (Kaliclorua không phù hợp cho cây nho vì cây nho là loại cây trồng kị gốc Clo).

Chú ý:

- Khi thiếu kali lá nho có màu xanh nhợt rồi cháy xém từ mép lá.

- Chùm quả nhỏ tụm chặt lại, chín không đồng đều hoặc chín chậm.

1.2.4. Phân phức hợp

- Ngoài các loại phân đơn ở trên, có thể dùng phân phức hợp (NPK) để bón cho cây nho.

- Phân phức hợp là loại phân phối hợp từ hai nguyên tố dinh dưỡng trở lên cần thiết cho cây trồng nhưng chủ yếu là ba nguyên tố đa lượng (NPK).

+ Dạng phân tổng hợp NPK tiện lợi hơn đối với nông dân khi sử dụng.

+ Dạng NPK nhiều đạm, ít kali được chọn để bón giai đoạn đầu.

+ Dạng NPK ít đạm, nhiều kali được chọn để bón giai đoạn cuối khi quả lớn.

1.2.5. Phân hữu cơ

- Phân hữu cơ ngoài bón lót trước khi trồng còn được bón bổ sung hàng năm trong suốt thời kỳ sinh trưởng, phát triển của cây.

- Phân hữu cơ bổ sung dinh dưỡng giúp cây phát triển cân đối.

- Giảm sâu bệnh.

- Cải tạo độ màu mỡ của đất, làm đất tơi xốp, tăng mùn, tăng kết cấu, hạn chế hiện tượng rửa trôi dinh dưỡng và xói mòn đất cho vườn nho.

1.2.6. Vôi

a. Tác dụng

- Trong nông nghiệp vôi thường được sử dụng ở dạng vôi bột.

- Vôi cung cấp canxi cho cây trồng : Canxi là 1 trong 4 chất trung lượng cần thiết cho cây trồng. Ngoài vôi bà con có thể dùng canxi nitrat Ca(NO₃)2. Không nên dùng bột đá, bột vỏ sò CaCO₃ hay thạch cao CaSO₄+2H₂O như 1 số tài liệu khuyến cáo (những chất này không tan trong nước, thậm chí còn có hại cho cây trồng).

- Sử dụng vôi mục đích chính là cung cấp canxi cho cây và cải tạo độ chua của đất. Canxi là thành phần tạo nên màng mỏng giữa các vách tế bào, nó ảnh hưởng tới tính thấm của màng tế bào và sự hydrat hóa chất keo.

- Ngoài ra vôi còn có tác dụng làm cho đất tới xốp tạo thuận lợi cho bộ rễ nho phát triển và hút nhiều dinh dưỡng từ đất.

b. Liều lượng

- Tùy vào độ chua của đất mà xác định lượng vôi bón cho phù hợp. Để đánh giá độ chua của đất người ta dùng trị số pH, đây là ký hiệu để chỉ độ chua.

Phân cấp độ chua của đất theo trị số pH

pH H₂O	pH KCl	Cấp độ chua
< 4,6	< 3,5	Quá chua
4,6 - 5,5	3,5 - 4,5	Rất chua
5,6 - 6,5	4,6 - 5,5	Chua ít
6,6 - 7,5	5,6 - 6,5	Trung tính

- Sau khi xác định được độ chua của đất, nếu pH KCl < 5,5 thì cần phải bón vôi, lượng vôi bón có thể dựa vào bảng sau:

Mức độ cần bón vôi theo độ chua và thành phần cơ giới của đất

pH KCl của đất	Mức độ cần bón	Lượng vôi bón CaO (tạ/ha)
pH KCl của đất	Mức độ cần bón	Đất nhẹ	Đất TB	Đất nặng
< 3,5	Đặc biệt cần	10 - 20	20 - 30	30 - 50
3,5 - 4,5	Cần nhiều	7 - 10	10 - 15	15 -20
4,6 - 5,5	Cần vừa	5 - 7	7 - 8	8 - 10
5,6 - 6,5	Cần ít	2 - 3	3 - 4	- 5
> 6,5	Không cần	-	-	-

- Trong trường hợp không xác định được độ chua của đất có thể bón lượng vôi khoảng 500- 1000kg vôi/ha.

2. Lượng phân bón thúc

Việc xác định lượng phân bón tùy thuộc vào giai đoạn sinh trưởng, phát triển của cây và dự kiến năng suất cũng như khả năng đầu tư.

2.1. Thời kỳ kiến thiết cơ bản

- Giai đoạn cây con trong thời kỳ kiến thiết cơ bản (khoảng 7-8 tháng), ở giai đoạn này khoảng 1 tháng bón 1 lần hoặc 2 tháng bón một lần. Có thể sử dụng phân hữu cơ sinh học chuyên nho có thành phần NPK là 5-3-4 hoặc các loại phân hữu cơ sinh học khác có chất lượng tương đương khoảng 4000 kg/ha. Hoặc có thể dùng phân hóa học NPK: 20 – 20 – 15 khoảng 700 kg/ha. Cụ thể nếu có điều kiện nên bón 1 tháng 1 lần như sau:

Lượng phân bón cho nho thời kỳ kiến thiết cơ bản

Loại phân	Tháng thứ 1	Tháng thứ 2	Tháng thứ 3	Tháng thứ 4	Tháng thứ 5	Tháng thứ 6	Tháng thứ 7
HCSH	400kg	400kg	500kg	500kg	700kg	700kg	800kg
NPK 15-15-15+2S	50kg	70kg	80kg	100kg	120kg	140kg	140kg

2.2. Thời kỳ kinh doanh

- Phương pháp bón phân: Bón xung quanh gốc kết hợp xới xáo xung quanh vùng rễ lần đầu cách gốc 20 cm, các lần kế tiếp xới xa dần, bón xong theo nước ngay.

* Ở thời kỳ kinh doanh, có thể sử dụng lượng phân bón theo quy trình sau:

- Phân chuồng hoai mục: 25-30 tấn/ha

- N: 400 - 500kg/ha + P₂O₅: 200 - 250kg/ha + K₂0: 500 - 600kg/ha

- Nếu không có phân chuồng hoai thì có thể dùng phân hữu cơ sinh học, với lượng khoảng 4000 kg/ha phân hữu cơ sinh học cho thời kỳ kiến thiết cơ bản, còn thời kỳ kinh doanh khoảng 3000 kg/ha phân hữu cơ sinh học cho 1 vụ nho.

- Lượng phân bón khuyến cáo cho nho kinh doanh ở Ninh Thuận như sau:

Lượng phân bón cho nho

Loại phân bón	Số lượng (kg/ha/vụ)	Lượng phân bón vào các thời kỳ (%)
Loại phân bón	Số lượng (kg/ha/vụ)	Đợt 1 Trước cắt cành 15 - 20 ngày	Đợt 2 Sau cắt cành 3 ngày tới trắng quả	Đợt 3 Trắng quả tới chín bói
Phân chuồng	25.000 - 30.000	100%	0	0
N	400 - 500	20 - 25%	60 - 65%	10 - 20%
P₂O₅	200 - 250	70%	20%	10%
K₂O	500 - 600	0	30 - 40%	60 - 70%

- Lượng phân này áp dụng cho những giàn nho từ 3 năm tuổi trở lên.

- Nho dưới 3 năm tuổi thì bón bằng 1/3 -1/2 lượng phân trên. Cần đảm bảo tỷ lệ N:P:K là 1: (0,3-0,4) : (1-1,2).

- Cách tính lượng phân theo công thức khuyến cáo, ta tính quy đổi từ lượng phân nguyên chất ra lượng phân thương phẩm để bón, theo bảng sau.

Quy đổi từ hệ số để tính ra lượng phân thương phẩm

Phân bón	Loại phân	Chất tác động	Hệ số
Đạm	Urê Đạm Sunphat	N	2,17 5
Lân	Supe lân Lân nung chảy	P₂O₅	6,06 6,06
Kali	Kali Sunphat	K₂O	2

- Theo bảng hệ số quy đổi, lượng phân bón cho nho theo quy trình trên được quy đổi như sau:

+ U rê = N x 2,17= 868 – 1085 kg/ha

+ SA = N x 5= 2000 – 2500 kg/ha

+ Supe lân = P₂O₅ x 6,06 = 1210 – 1520 kg/ha

+ Lân nung chảy = P₂O₅ x 6,06 = 1210 – 1520 kg/ha Kali sun phát = K₂O x 2 = 1000 - 1200 kg/ha

3. Phương pháp bón phân thúc

3.1. Thời kỳ kiến thiết cơ bản

- Thời kỳ kiến thiết cơ bản khoảng 7 tháng, mỗi tháng bón 1 lần. Bón cách gốc khoảng 10-20cm tùy theo độ tuổi của cây:

+ Cây mới trồng thì bón cách gốc 10 cm.

+ Cây 6-7 tháng tuổi nên bón cách gốc 20cm.

+ Khi bón phân cần xới nhẹ, rải phân, lấp kín phân. Nếu trời nắng phải tưới nước luôn để phân tan và ngấm vào vùng đất nơi có rễ cây.

3.2. Thời kỳ kinh doanh

- Bón phân nên kết hợp với làm cỏ bằng cách xới sâu vào đất 20-25cm cách gốc 50 cm dọc theo hàng nho để cắt đứt những rễ nhỏ và bón phân theo một dải rộng 20 cm dưới độ sâu 5-20cm, phân được trộn đều và lấp kín. Cách bón này chỉ nên thực hiện ở lần bón thứ nhất (tức sau cắt cành 2-3 ngày).

- Còn các lần bón sau nên bón theo tán cây cách lần bón trước 15-20cm dọc theo dải phân trên.

* Bón theo các đợt sau:

- Đợt 1: Trước cắt cành 15 - 20 ngày:

+ Bón toàn bộ phân chuồng kết hợp 20 - 25% đạm và 70% lân

+ Rạch hàng cách gốc 40-50 cm hoặc cuốc lỗ cách gốc và cách nhau khoảng 20cm sau đó rải đều phân, lấp đất và tưới nước.